Ayak başparmağının yana doğru eğilmesidir. Başparmak ikinci parmağa yaklaşır. Ayak başında kemiksi çıkıntı oluşur. Halluks valgus ağrı ve şişlik yapabilir. Yürümede zorluk oluşabilir. Genellikle dar ve yüksek topuklu ayakkabılar etkiler. Genetik faktörler de önemlidir. Tedavi için uygun ayakkabı seçimi önerilir. İleri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Erken teşhis, tedavi sürecini kolaylaştırır.
Halluks Valgus Belirtileri Nelerdir?
Başparmak zamanla dışa doğru yani küçük parmağa doğru eğilmeye başlar. Bu eğrilik genellikle yavaş ilerler ve ayak yapısında gözle görülür bir değişikliğe neden olur. Başparmağın dış kısmında bir kemiksi çıkıntı (bunion) oluşur. Bu bölge şişer, kızarır ve ayakkabıya sürtündüğünde acıya neden olabilir. Eğrilen başparmak ve oluşan çıkıntı nedeniyle rahat ayakkabı bulmak zorlaşır.
Ayakkabılar ayağa tam oturmaz ve ayakkabı giymek rahatsızlık verici hale gelir. Başparmak ve etrafındaki çıkıntılı bölgede zamanla ağrı gelişir. Ağrı, özellikle uzun süre ayakta kalındığında veya yürüyüş sırasında belirginleşir. Halluks valgus ilerledikçe ayaktaki doğal yük dağılımı bozulur. Bu da yürürken denge kaybına, basma problemlerine ve topuk veya taban ağrılarına yol açabilir.
Başparmak eğrildikçe diğer parmakların üzerine doğru baskı yapabilir. Bu durum zamanla diğer parmakların da şekil bozukluğuna uğramasına sebep olabilir. Eğrilen parmaklar ayakkabıya sürtündüğü için özellikle çıkıntı olan bölgelerde cilt kalınlaşır. Nasır ve sertleşmiş dokular oluşur ve bu da ek rahatsızlık yaratır. Başparmak eklemi zamanla esnekliğini kaybeder. Başparmağı hareket ettirmek zorlaşır ve özellikle ayakla yapılan itme hareketlerinde kısıtlılık hissedilir.
Halluks Valgus Neden Olur?
Halluks valgus gelişiminde en önemli etkenlerden biri genetik faktörlerdir. Aile bireylerinde bu sorun varsa, kişide de halluks valgus görülme ihtimali artar. Ayak kemik yapısının doğuştan gelen bozuklukları ya da eklem gevşekliği gibi durumlar kalıtsal olarak aktarılabilir. Dar burunlu, yüksek topuklu veya ayağı sıkan ayakkabılar giymek zamanla ayak başparmağında şekil bozukluklarına yol açar. Özellikle ön kısmı dar olan ayakkabılar parmakları sıkıştırır ve başparmağın dışa doğru kaymasına neden olur. Düz tabanlık, ayak kemerinin yeterince desteklenmediği bir durumdur. Bu yapı bozukluğu ayağın doğal yük taşıma dengesini bozar. Başparmak eklemine aşırı yük binmesine neden olarak bu duruma zemin hazırlayabilir. Romatoid artrit gibi iltihabi romatizmal hastalıklar eklemlerde deformasyon ve gevşeklik oluşturabilir. Bu da ayak başparmağında şekil bozulmasına yol açabilir. Yaş ilerledikçe ayaklardaki bağ dokuları zayıflar ve esnekliğini kaybeder. Bu durum, ayak kemiklerinin daha kolay yer değiştirmesine sebep olur. Kadınlarda daha sık görülür.
Bunun nedeni, kadınların genetik olarak daha esnek bağ dokularına sahip olması ve estetik nedenlerle dar, yüksek topuklu ayakkabıları daha sık tercih etmeleridir. Ayağa alınan darbeler veya geçmişte yaşanmış ayak kırıkları gibi travmalar, eklem yapısını bozarak sebep olabilir. Özellikle iyileşme sürecinde yanlış kaynamalar deformasyon riskini artırır. Ayakta parmakları destekleyen küçük kasların zayıflığı veya bazı kas gruplarının aşırı kuvvetli olması, başparmağın yanlış yöne doğru çekilmesine neden olur. Bu dengesizlik zamanla deformasyonu artırır. Aşırı kilo, ayaklara binen yükü artırır. Bu fazla yük, özellikle ayak ön kısmına daha çok baskı yapar ve uzun dönemde başparmakta yapısal bozulmalara neden olabilir. Bazı kişilerde doğuştan parmaklar arasında açı farklılıkları veya ayak kemiklerinde yapısal problemler bulunabilir. Bu tür doğumsal anormallikler ilerleyen yaşlarda halluks valgus vakalarına dönüşebilir.
Halluks Valgus Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Geniş, yumuşak ve topuksuz ayakkabılar, parmaklar üzerindeki baskıyı azaltır ve ağrıyı hafifletir. Ayak parmaklarını rahatça hareket ettirebilecek ayakkabılar tercih edilmelidir. Oluşan açıyı düzeltmek amacıyla kullanılan parmak ayırıcılar veya splintler, parmakları doğru pozisyona getirir ve ağrıyı azaltabilir. Bu cihazlar gece boyunca kullanılabilir. Ağrıyı hafifletmek için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) kullanılabilir. Bu ilaçlar, iltihap ve ağrıyı kontrol altına almaya yardımcı olur.
Ayak bölgesine soğuk kompres uygulamak, şişliği azaltabilir ve ağrıyı dindirebilir. Özellikle günün sonunda rahatlama sağlar. Ayak kaslarını ve parmakları güçlendirmeye yönelik egzersizler, deformitenin daha fazla ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir. Esneme egzersizleri, ayak bileği ve parmak hareketliliğini artırabilir. Ayak masajı, ayak kaslarının gevşemesini sağlar ve kan dolaşımını iyileştirir. Bu, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Osteotomi işleminde, ayak parmağındaki kemik kesilerek doğru pozisyona getirilir. Osteotomi, halluks valgus vakasının düzeltilmesi için en yaygın kullanılan cerrahi tekniktir.
Eğer eklemde ciddi bir hasar varsa, parmağın eklemi kaynaştırılarak düzeltilmesi sağlanabilir. Bu işlem genellikle ileri düzey vakalarda uygulanır. Kemik çıkıntısı (bunion) alınarak, ayak düzgün bir şekilde şekillendirilir. Bu cerrahi işlem, deformitenin dış görünümünü düzeltir. Son yıllarda tedavide bazı alternatif tedavi yöntemleri de gündeme gelmiştir. Lazer tedavisi, ağrıyı ve iltihaplanmayı hafifletmek için kullanılabilir. Ancak, bu tedavi yöntemi hala deneysel olup, daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Ağrıyı yönetmek için kullanılan bazı yöntemler de tedavinin bir parçasıdır. Ayak için özel destekler, uygun pedler veya silikon yastıklar kullanılarak, hastanın rahatlaması sağlanabilir.