Diz artroskopisi, diz ekleminin iç yapısını detaylı, teşhis koymak ve tedavi etmek için kullanılan tedavidir. Diz artroskopi ameliyatı sırasında cerrah, küçük kamera ve ince cerrahi aletler ile diz eklemine müdahale eder. Geleneksel açık ameliyatlara kıyasla daha az doku hasarı ve daha hızlı iyileşme süreci sağlar.
Diz Artroskopi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?
Ameliyat, diz ekleminde ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı veya mekanik sorun yaşayan kişiler için uygulanan etkili yöntemdir. Bu ameliyat konservatif yöntemlerle sonuç alınamayan durumlarda tercih edilir.
Menisküs, diz ekleminde şok emici görev gören kıkırdak dokulardır. Ani dönüş hareketleri ya da travmalar sonucu menisküs yırtıkları oluşabilir. Bu yırtıklar dizde kilitlenme, ağrı ve şişlikle kendini gösterir. Artroskopi ile yırtık menisküs onarılabilir veya hasarlı bölge çıkarılabilir.
Sporcularda sık görülen ACL yaralanmaları, dizin stabilitesini kaybetmesine neden olabilir. Bu durum artroskopik cerrahi ile tedavi edilebilir. Bağ ya onarılır ya da yeniden yapılandırılır. Diz eklemindeki kıkırdak dokusu zamanla aşınabilir veya hasar görebilir. Bu durum hareket sırasında ağrıya ve sertliğe yol açar. Artroskopi ile kıkırdak yüzeyler düzeltilir. Ayrıca yeni kıkırdak oluşumunu teşvik eden işlemler yapılabilir.
Travma sonrası veya dejeneratif sonucu eklem içinde serbest kalan kıkırdak ya da kemik parçaları oluşabilir. Bu parçalar dizde takılma hissine ve ağrıya neden olur. Artroskopi ile bu serbest cisimler kolayca çıkarılabilir.
Diz ekleminde iltihaplanma (sinovit) görülebilir. Romatizmal hastalıklar sonucu sinovyal zar kalınlaşmaları oluşabilir. Artroskopi ile bu iltihaplı dokular tedavi edilebilir. Genel olarak diz artroskopi ameliyatı, diz ağrısı ve işlev kaybı yaşayan hastalar için uygundur. Konservatif tedavilerden fayda görmeyen ve genel sağlığı cerrahiye uygun kişiler için ideal bir tedavi seçeneğidir.
Diz Artroskopi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Diz artroskopi ameliyatı, minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Bu işlem sırasında cerrah, küçük kesiler açarak özel aletler ve bir kamera (artroskop) kullanır. Ameliyat hem teşhis hem de tedavi amaçlı yapılabilir.
Ameliyat öncesinde hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir. Genellikle spinal (belden aşağı uyuşturma) ya da genel anestezi uygulanır. Bazı durumlarda sadece lokal anestezi ile de işlem yapılabilir. Anestezi sonrası hasta sırt üstü yatırılır ve diz steril bir şekilde temizlenir.
Cerrah, diz eklemine ulaşmak için birkaç küçük (genellikle 0.5-1 cm) kesi açar. Bu kesilerden birine artroskop yerleştirilir. Artroskop, eklem içini büyüterek gösteren bir kamera içerir ve görüntüler bir monitöre yansıtılır. Diğer kesilerden ise ince cerrahi aletler sokulur.
Artroskop sayesinde cerrah, eklem içindeki hasarlı bölgeleri detaylı bir şekilde inceler. Menisküs yırtıkları, kıkırdak hasarları, bağ yaralanmaları gibi sorunlar tespit edilir. Soruna göre cerrahi aletler kullanılarak yırtıklar onarılır, hasarlı dokular çıkarılır veya kıkırdak yüzeyler düzeltilir.
Tedavi tamamlandıktan sonra artroskop ve cerrahi aletler çıkarılır. Diz eklemi serumla yıkanarak temizlenir. Küçük kesiler dikiş veya bantlarla kapatılır. Diz üzerine steril bir bandaj uygulanır. Hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir. İyileşme süreci kişiye ve yapılan işleme göre değişir. Fizik tedavi ve egzersizlerle diz fonksiyonları eski haline getirilir.
Diz Artroskopi Ameliyatı Sonrası
Diz artroskopi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, yapılan işlemin türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Ancak genel olarak bu ameliyat, açık cerrahiye göre daha hızlı iyileşme ve daha az komplikasyon riski sunar.
Diz artroskopisi genellikle günübirlik bir işlemdir. Çoğu hasta ameliyatın yapıldığı gün taburcu edilir. Anestezinin etkisi geçtikten sonra hasta yavaş yavaş hareket etmeye başlar. İlk birkaç gün dizde şişlik ve hafif ağrı olabilir. Bu durum buz uygulaması ve ağrı kesicilerle kontrol altına alınır.
Ameliyat sonrası ilk günlerde dizin yük altında kalmaması önemlidir. Doktor, koltuk değneği veya baston kullanımını önerebilir. Ancak tamamen hareketsiz kalmak da önerilmez. Diz hareketlerini artırmak için hafif egzersizler ve fizik tedavi programı başlatılır.
Fizik tedavi, diz fonksiyonlarının geri kazanılmasında kritik bir rol oynar. Egzersizler, kas gücünü artırır ve eklem hareketliliğini sağlar. Fizik tedavi programı kişiye özel olarak planlanır ve genellikle birkaç hafta sürer.
Basit işlemler sonrası iyileşme süreci 1-2 hafta sürebilir. Sporcular veya aktif yaşam süren bireyler, daha karmaşık işlemler sonrası spora dönüş için 6-8 hafta bekleyebilir. Ancak tam iyileşme süresi yapılan işlemin kapsamına göre değişir.
Ameliyat sonrası enfeksiyon belirtileri olan kızarıklık, aşırı şişlik, ateş veya akıntı durumunda hemen doktora başvurulmalıdır. Ayrıca ani ağrılar veya hareket kısıtlılıkları da kontrol edilmelidir. Diz artroskopi ameliyatı sonrası düzenli kontroller ve önerilere uyum, başarılı bir iyileşme süreci için önemlidir.