Dirsek ekleminde oluşan kemik kırılmasıdır. Bu kırık, genellikle düşme veya travma sonucu meydana gelir. Dirsekte ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı görülebilir. Tedavi edilmezse, eklemde kalıcı hasar oluşabilir. Dirsek kırığı, genellikle alçı veya cerrahi müdahale ile tedavi edilir. Erken müdahale önemlidir. Fiziksel terapi ile iyileşme süreci hızlanabilir.
Dirsek Kırığı Belirtileri Nelerdir?
Bölgede şiddetli ve sürekli bir ağrı hissedilir. Bu ağrı hareketle artabilir. Kırık sonrası bölgedeki yumuşak dokuların şişmesi sıkça görülen bir durumdur. Dirsek etrafında morarma veya kanama, kırıkla ilişkili bir diğer yaygın belirtidir. Dirsek hareketlerinde kısıtlama yaşanabilir. Kolları bükmek veya düzleştirmek çok zor olabilir. Kırık, dirsekte şekil bozukluğuna yol açabilir ve anormal bir pozisyon alabilir.
Dirsekte kırık oluştuğunda, bazen kırılma sesi duyulabilir. Bu, kemiğin kırıldığını gösteren bir işarettir. Sinirlerin etkilenmesi sonucu ellerde uyuşma veya karıncalanma hissi de görülebilir. Bu belirtiler, dirsek kırığı şiddetine göre değişebilir. Herhangi bir şüphe durumunda bir doktora başvurmak önemlidir.
Dirsek Kırığı Neden Olur?
En yaygın nedeni, kişinin yere düşmesidir. Özellikle çocuklar ve yaşlılar bu tür kazalar nedeniyle dirseklerini kırabilirler. Düşme sırasında genellikle kol ve dirsek yerle temas eder. Bu durumda kemik, ani bir baskı ve kuvvetle kırılabilir. Trafik kazaları da kırıklara yol açabilen önemli bir faktördür. Araba kazaları sırasında kolun ani bir şekilde direnç göstermesi, dirsek ekleminde kırıklara neden olabilir. Futbol, basketbol, güreş gibi temaslı sporlar, dirsek kırığı riskini artırır. Özellikle sporcunun dirseğini koruyamaması durumunda kırılmalar meydana gelebilir. Aynı zamanda bazı sporcularda aşırı yüklenmeye bağlı stres kırıkları da görülebilir. Yaşlandıkça kemikler daha kırılgan hale gelir.
Osteoporoz gibi kemik erimesi hastalığı yaşayan kişilerde, dirsek ekleminde kırık riski daha yüksektir. Bu, küçük bir düşme ya da darbe ile bile olabilir. Dirseğe alınan doğrudan darbeler de kırıklara yol açabilir. Bu tür darbeler, örneğin bir spor müsabakasında veya bir kazada olabilmektedir. Kemik yapısı ve genetik yatkınlık, kırıkların oluşumunda önemli bir rol oynayabilir. Eğer ailenizde sıkça kırık meydana geliyorsa, bu durum sizin de daha fazla risk taşımanıza neden olabilir. Sonuç olarak, dirsek kırığı genellikle fiziksel travmalara bağlı olarak meydana gelir. Bu tür yaralanmalar, genellikle koruyucu önlemlerle engellenebilir. Uygun güvenlik önlemleri almak, spor yaparken dirsekleri koruyacak uygun ekipmanları kullanmak önemlidir.
Dirsek Kırığı Teşhisi Nasıl Koyulur?
Doktor ilk olarak hastanın nasıl bir travma geçirdiğini öğrenmek ister. Düşme, çarpma ya da ani zorlanmalar gibi durumlar sorulur. Şiddetli ağrı, hareket kısıtlılığı veya şişlik gibi belirtiler detaylı şekilde dinlenir. Bu bilgiler, kırığın tipi ve nedeni hakkında ön fikir verir. Doktor, dirsek bölgesini elle kontrol eder. Şişlik, morarma, hassasiyet, şekil bozukluğu gibi belirtiler gözlemlenir. Dirseğin hareket ettirilip ettirilemediği değerlendirilir. Bu muayene sayesinde kemik yapısı ve olası sinir hasarları hakkında bilgi edinilir. Dirsek kırığı teşhisinde ilk başvurulan görüntüleme yöntemi röntgendir. Kırığın yeri, tipi ve ciddiyeti net bir şekilde görülür. Genellikle dirseğin farklı açılardan (ön, yan ve oblik) röntgen görüntüleri alınır.
Bazı kırıklar, sadece belirli açılardan bakıldığında fark edilebilir. Eğer röntgen görüntüleri yeterli bilgi vermezse veya kırık çok parçalı ise, BT (Bilgisayarlı Tomografi) çekilebilir. BT, kemik yapılarını üç boyutlu olarak gösterdiği için ayrıntılı bilgi sunar. Yumuşak dokuların, sinirlerin veya damarların durumu değerlendirilmek istenirse MR tercih edilebilir. Dirsek çevresindeki sinirler ve kan damarları kırıklardan etkilenebilir. Bu yüzden doktor, elin parmaklarına kadar olan duyu ve hareketleri kontrol eder. Nabız kontrolü yapılarak kan dolaşımı değerlendirilir. Sinir hasarı varsa erken teşhis, kalıcı sorunların önüne geçilmesi için kritiktir.
Bazı durumlarda doktor, sağlam olan dirseği de muayene eder. Böylece hastanın normal anatomik yapısı ile kırık olan bölgedeki farklılıklar daha net anlaşılır. Bu yöntem özellikle çocuklarda ve gelişim çağındaki bireylerde faydalıdır. Teşhis tamamlandıktan sonra, kırık basit mi, parçalı mı, açık mı yoksa yer değiştirmiş mi gibi özelliklerine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma tedavi yönteminin belirlenmesinde önemli rol oynar. Sonuç olarak, dirsek kırığı teşhisi dikkatli bir klinik değerlendirme ve uygun görüntüleme yöntemleri ile yapılır. Erken ve doğru teşhis, hem fonksiyon kaybının önlenmesi hem de tedavi sürecinin başarılı olması açısından hayati önem taşır.
Dirsek Kırığı Nasıl Tedavi Edilir?
İlk aşamada, kırığın türünü belirlemek için X-ray gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kırık, dirseğin kemik yapısında bir çatlama ya da parçalanma olabilir. Ayrıca, eklemdeki bağlar veya tendonlar da zarar görmüş olabilir. Kırık küçükse ve kemiğin yerinden oynamamışsa, genellikle cerrahi müdahale gerekmez. Bu durumda, kırık olan bölge alçıya alınır ya da bir atel ile sabitlenir. Hasta, bu süre boyunca dirseği dinlendirir ve iyileşme süreci takip edilir. Eğer kırık karmaşık ya da eklemi etkileyen bir türdeyse, cerrahi müdahale gerekebilir.
Ameliyat sırasında, kırık kemikler vida, plaka veya çivi gibi materyallerle yerinde sabitlenir. Ameliyat sonrası iyileşme süreci, genellikle hastanın yaşı ve kırığın şiddetine göre değişir. Ameliyat sonrası veya alçı tedavisinin ardından, fiziksel terapi genellikle önemlidir. Terapist, hastanın dirsek hareketliliğini artırmak için egzersiz ve germe hareketi önerir. Bu aşama, eklemi eski fonksiyonuna döndürmek için kritik rol oynar. Tedavi sürecinde düzenli kontroller gereklidir. Kemiklerin iyileşip iyileşmediği ve eklemde herhangi bir kısıtlama olup olmadığı takip edilmelidir. Dirsek kırığı, uygun tedaviyle genellikle iyileşebilir. Ancak tedaviye erken başlanması ve profesyonel bir hekim tarafından izlenmesi önemlidir.