Omurlar arasındaki disklerin yıpranması veya kayması sonucu bel fıtığı oluşur. Diskin dış tabakası zayıflar ve iç kısmı dışarı taşar. Bu durum sinirlere baskı yaparak ağrıya yol açar. Genellikle bel ve bacaklarda ağrı, uyuşma, güçsüzlük görülür. Ağır kaldırma, yanlış duruş ve hareketsizlik risk faktörleridir. Fizik tedavi, ilaçlar ve cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Hareketle artan veya uzun süre aynı pozisyonda kalınca şiddetlenen ağrı oluşur. Dinlenmekle kısmen azalabilir, ancak ilerleyen vakalarda sürekli hale gelebilir. Sinirlerin sıkışması nedeniyle belden bacağa yayılan uyuşma hissedilebilir. Özellikle kalçadan diz altına kadar inen bir yanma veya elektrik çarpması hissi olabilir. Kas gücünde azalma ve reflekslerde zayıflama görülebilir.
Uzun süre ayakta durmada veya yürümede zorlanma yaşanabilir. Sinirler üzerindeki baskı nedeniyle ayakta hissizlik veya soğukluk olabilir. Bu durum ilerlerse denge kaybı veya yürüyüş bozuklukları meydana gelebilir. Öksürme, hapşırma, ani dönme veya eğilme gibi hareketlerle ağrının artması tipiktir. Çok ileri seviyelerde mesane ve bağırsak kontrol kaybı yaşanabilir. Acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Bel fıtığı belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve bazı durumlarda hafif ağrılarla seyredebilir. Uzun süren veya şiddetlenen belirtiler varsa bir doktora danışmak önemlidir.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Yanlış teknikle veya ani hareketle ağır nesneler kaldırmak, omurgaya fazla yük bindirerek disklerin kaymasına neden olabilir. Uzun süre yanlış duruşla oturmak veya ayakta durmak, omurgaya baskı yaparak disklerde bozulmaya yol açabilir. Düzenli egzersiz yapmamak, kasların zayıflamasına neden olur ve omurga desteğini kaybeder. Bu da disklerin zamanla aşınmasına sebep olabilir. Düşme, çarpma veya trafik kazaları gibi ani darbeler, omurgadaki disklerin hasar görmesine yol açabilir.
Fazla kilo, omurga üzerindeki baskıyı artırarak disklerin zamanla yıpranmasına neden olur. Yaş ilerledikçe diskler su ve elastikiyet kaybeder. Bu da disklerin daha kolay yıpranmasına ve fıtık oluşumuna neden olabilir. Ailede bel fıtığı öyküsü varsa, bireylerin de bu rahatsızlığa yatkın olma ihtimali artar. Sigara, disklerin beslenmesini olumsuz etkileyerek zamanla yapılarının zayıflamasına neden olabilir. Fıtığı önlemek için düzenli egzersiz yapmak, doğru duruş alışkanlıkları edinmek, ağır yük kaldırırken dikkatli olmak ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir.
Bel Fıtığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kısa süreli yatak istirahati, ağrının hafiflemesine yardımcı olabilir. Ancak uzun süre yatak istirahati önerilmez. Kasları güçlendiren egzersizler ve omurgayı destekleyen fizik tedavi uygulamaları fıtık ağrılarının azalmasına yardımcı olur. Doktor önerisiyle kullanılan ilaçlar, kas spazmlarını azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir. Sıcak ve soğuk kompres, kas spazmlarını azaltmak ve ağrıyı dindirmek için uygulanabilir. Omurga hizalamasını sağlamak için yapılan manuel manipülasyonlar bazı hastalarda fayda sağlayabilir.
Sinir köküne baskıyı azaltmak için uygulanan enjeksiyon tedavileri ağrının azalmasını sağlayabilir. Omuriliğe yakın bölgeye uygulanan kortikosteroid enjeksiyonu iltihabı azaltarak ağrıyı hafifletebilir. Nöral terapi, sinir uçlarını yatıştırmak için yapılan enjeksiyon tedavisidir. Sinir köklerine radyofrekans dalgaları verilerek ağrının iletilmesi engellenir. Cerrahi müdahale genellikle konservatif tedavi yöntemleriyle iyileşmeyen veya sinir basısı nedeniyle ciddi nörolojik sorunlar yaşayan hastalara uygulanır.
Mikrodiskektomi en yaygın cerrahi yöntemlerden biridir. Küçük bir kesi açılarak fıtıklaşmış disk dokusu alınır. Laminektomi, omurilik üzerindeki baskıyı azaltmak için yapılan bir ameliyattır. Endoskopik diskektomi daha küçük kesilerle yapılan minimal invaziv bir ameliyat yöntemidir. Yapay disk protezi, hasarlı diskin yerine yapay bir disk yerleştirilmesi yöntemidir. Tedavi yöntemi hastanın durumuna, bel fıtığı seviyesine ve semptomların şiddetine göre belirlenmelidir. Uzman bir doktor tarafından değerlendirme yapılarak uygun tedavi planı oluşturulmalıdır.